Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου 2011

Τα αντράκια - Μια μικρή ιστορία

Έχω το κακό συνήθειο να ποστάρω τίτλους αφηγημάτων χωρίς να είμαι σίγουρη ότι θα δημοσιευτούν τελικά με τον τίτλο αυτό. Ας ελπίσουμε οι εκδότες να μην με βγάλουν ψεύτρα - και ας ελπίσουμε κατ' αρχάς να το εκδώσουν, διότι οι καιροί ως γνωστόν είναι χαλεποί και ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται.

Η νουβέλα αυτή του Mario Vargas Llosa έχει τον τίτλο Los cachorros, δηλαδή τα κουτάβια - μόνο που η λέξη αυτή στα ισπανικά έχει και άλλες έννοιες, μεταξύ άλλων τον τραχύ και απότομο άνθρωπο, καθώς και τον νεαρό άντρα. Στα ελληνικά, επειδή η λέξη "κουτάβια" δεν έχει τις αντίστοιχες συνυποδηλώσεις, πρότεινα στους εκδότες μια σειρά από εναλλακτικούς τίτλους, από τους οποίους "Τα αντράκια" ήταν αυτός που ξεχώρισε.

Έχει μεταφραστεί ως The cubs, Le chiots και I cuccioli στα αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά αντίστοιχα. Είναι μια μικρή νουβέλα χωρισμένη σε έξι μέρη, σχεδόν θα έλεγε κανείς ένα μεγάλο διήγημα. Συνηθίζεται να κυκλοφορεί μαζί με τη συλλογή έξι διηγημάτων "Οι αρχηγοί" του ίδιου συγγραφέα, επειδή είναι πολύ μικρή για να δημοσιευτεί μόνη της (αν και έχει παρ' όλα αυτά κυκλοφορήσει και έτσι), αλλά και επειδή έχει κοινή θεματολογία με δύο από τα διηγήματα αυτά.

Κεντρικός ήρωας της νουβέλας είναι η παρέα της γειτονιάς. Παρά το γεγονός ότι όλη η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από ένα πρόσωπο, ένα μέλος της παρέας αυτής, και παρακολουθεί την προσωπική του ιστορία, σημαδεμένη από μια ασυνήθιστη τραγωδία, ουσιαστικός πρωταγωνιστής δεν είναι το πρόσωπο αυτό αλλά η παρέα, οι τέσσερις φίλοι που μαζί με αυτόν αποτελούν μια πεντάδα αχώριστη, μέχρι τη στιγμή που εκείνος αρχίζει να ξεχωρίζει, για λόγους πέρα από τις δυνάμεις του. Η παρέα στην αρχή προσπαθεί να ξεπεράσει τις δυσχέρειες και να τον εντάξει ξανά στο σχήμα της, από ένα σημείο και μετά όμως γίνεται φανερό πως αυτό είναι αδύνατον, και τότε τον εξοστρακίζει και τον απορρίπτει σαν ξένο σώμα.

Τη νουβέλα αυτή, όπως και τα έξι διηγήματα που κυκλοφορούν μαζί με αυτήν κάτω από τον γενικό τίτλο "Οι αρχηγοί", την είχα διαβάσει πριν από 16 με 17 περίπου χρόνια και την είχα ξεχωρίσει ως ένα έργο πολύ ιδιαίτερο, από τα καλύτερα του Mario Vargas Llosa. Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι το ύφος της. Ο τρόπος γραφής είναι πολύ ιδιαίτερος και δεν τον έχω ξαναδεί ούτε σε άλλο έργο του, ούτε σε έργο άλλου συγγραφέα. Είναι γραμμένη σε ένα κοκτέιλ πρώτου πληθυντικού και τρίτου ενικού, καθώς αφηγητής της ιστορίας μοιάζει να είναι η ίδια η παρέα, τα τέσσερα αυτά αγόρια που γνωρίζουν ένα πέμπτο αγόρι, γίνονται φίλοι μαζί του, τον εντάσσουν στην ομάδα τους, και παρακολουθούν την πορεία του και τις δικές τους παράλληλες πορείες μέσα από την εφηβεία προς την ενηλικίωση και τελικά ως τον θάνατό του.

Αυτές οι παράλληλες και αλληλεμπλεκόμενες φωνές που συντίθενται και διαχωρίζονται διαρκώς, αυτή η διαπλοκή περιστατικών ασύνδετων και αληλλένδετων, αυτή η γλαφυρή αφήγηση σε αργκό των εφήβων της Λίμα της δεκαετίας του 50, γεμάτη περιγραφικά επιφωνήματα που θυμίζουν κόμικ, συνιστούν μια γραφή τόσο ιδιαίτερη, που δεν διστάζω να πω ότι το έργο αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά του συγγραφέα.

Γι' αυτό, όταν μου προτάθηκε να μεταφράσω τη συλλογή διηγημάτων Οι αρχηγοί, ένα από τα πρώτα πράγματα που είπα ήταν ότι έπρεπε να μεταφραστεί μαζί και αυτή η νουβέλα. Και γι' αυτό χάρηκα πάρα πολύ όταν η πρότασή μου εισακούστηκε. Γιατί τα έξι διηγήματα της συλλογής (Οι αρχηγοί, Ο μικρός αδελφός, Η αναμέτρηση, Μια Κυριακή, Ένας επισκέπτης, Ο παππούς) διαβάζονται βεβαίως ευχάριστα, αλλά είναι πρωτόλεια. Βεβαίως ένα πρωτόλειο του Vargas Llosa αξίζει όσο πολλά ώριμα έργα μέτριων συγγραφέων, και βεβαίως στα πρωτόλεια αυτά βρίσκουμε τις απαρχές του χαρακτηριστικού ύφους και τις βάσεις της θεματολογίας του μετέπειτα μεγάλου συγγραφέα, αλλά μπροστά στη νουβέλα Τα αντράκια, έργο της ωριμότητας του συγγραφέα, διηγήματα αυτά ωχριούν.

Η νουβέλα αυτή είναι γραμμένη πραγματικά αριστοτεχνικά, απόλαυση για τον απαιτητικό αναγνώστη. Ελπίζω ειλικρινά να προχωρήσουν στην έκδοση, γιατί πρόκειται για το μόνο έργο μυθοπλασίας του Vargas Llosa που δεν έχει ακόμη μεταφραστεί στα ελληνικά, και ειλικρινά πιστεύω ότι αξίζει.

Ελπίζω να βρω χρόνο και διάθεση να γράψω σε επόμενη ανάρτηση τις ιδιαιτερότητες που αντιμετώπισα στη μετάφραση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου